جلسه اول کلبه کرامت

درآمدی بر سیاست گذاری و تصمیم سازه و چاره

۸۵/۱۱/۵

زمانی همه مدیران معتقد بودند همه چیز را می دانند و تنها مشکل بودجه دارند و اگر بودجه کافیه در اختیار داشته باشند می توانند تمام مشکل ها را حل کنند. اما هم اکنون اکثر مدیران به این نتیجه رسیده اند که بودجه دارند ولی نمی دانند با آن چه کار کنند و چه طرح هایی را باید برای حل مشکلات پیاده سازی کنند و به همین خاطر به سراغ اتاق های فکر می روند تا طرح مناسب را برایشان بسازند.

یکی از مشکلات ما این است که فردی را که ۱۰ سال مدیریت کرده و حالا دیگر مدیر نیست را به عنوان طرح ریز استراتژیک در مراکز طرح ریزی استراتژیک قرار می دهیم. به عبارت دیگر این گونه مراکز تبدیل شده به پارکینگ مدیرانی که دیگر جایی برای اشتغال آن ها نیست.

فوکویاما معتقد است سیاست جهان باید زنانه شود. به همین دلیل است که می بینیم تعداد مدیران ارشد و میانی زن در جهان در حالت افزایش است.

این مطلب درست است که حوصله زنان برای انجام کار ستادی بیشتر است اما زنانه کردن سیاست نیز کار درستی نیست .چرا که هر جنس ویژگی ها خاص خود را دارد و باید به آن احترام گذاشت.

برای طرح ریزی ابتدا باید اساس و بنیان طرح های خود را انتخاب کنیم. اساس طرح ریزی نه زن و مرد است و نه خانواده . چرا که باید در انتخاب نقطه پرگار طرح ریزی ذات مسائل را در نظر بگیریم نه ظواهر را . نگاه جنسیتی اصل نیست چرا که هر کدام را مرکز بدانیم دیگری به حاشیه می رود. جنس زن و مرد مکمل یکدیگر است . اگر هر دو را بخواهیم در نظر بگیریم می شود خانواده . درست است که خانواده بالاتر از جنسیت است اما خانواده نیز در اسلام حد می خورد یعنی به جایی می توان رسید که خانواده فدای آن می شود و طلاق رخ می دهد . درست است که طلاق مغبوض ترین حلال و اخرین راه هست اما نمی توان خانواده را اساس طرح ریزی انتخاب کرد. چیزی که خانواده فدای آن می شود زندگی است زندگی به معنی حیات فرد . چیزی که در قرآن به حیات طیبه شناخته می شود.

یک طرح خوب باید چهار ویژگی کامل جامع مانع و رادع باشد در نتیجه نمی توان اساس را جنسیت یا خانواده انتخاب کرد و باید معیاری را انتخاب کنیم که همه این مسائل را در بر بگیرد. طلاق گونه ای از هجرت است برای رهایی از موانعی که مانع حیات طیبه می شوند.

پس مهم ترین چیز زندگی است و تنها چیزی که غرب در حال حاضر صادر می کند شیوه زندگی و لایف استایل است. خانواده و بقیه موارد در پس این شیوه زندگی تعریف می شود. اگر شیوه زندگی مسئله ای به نام فردیت را بر می گزیند خانواده به تبع آن به کنار می رود چرا که مخالف با تفرد است.

مسئله زندگی به قدری در جامعه مهم است که می توان تمام شوراهای عالی کشور را تعطیل کرد و تنها یک شورای عالی زندگی داشت و همه مشکلات را با آن حل کرد. مسئله مهم زندگی افراد جامعه است و سایر مسائل جنبه های فرعی زندگی است.

در دنیای پر تحول امروز مدیر فقط باید بدود و هیچ کار فکری نمی تواند انجام دهد. در حقیقت جایگاه مدیر در ساخت یک ساختمان مانند یک کارگر و عمله را دارد که فرصت فکر و طرح ریزی ندارد و فقط باید دستورات را اجرا کند.

در زمان های گذشته مدل اداره کشور به گونه ای بود که پادشاه همه کار بود. هم جنگجوی قابلی بود و هم طرح می داد و هم اجرا می کرد. پس از گذشت زمان متوجه شدند که یک نفر نمی تواند به همه امور برسد در نتیجه وزیر انتخاب کردند که در تصمیم گیری ها به پادشاه کمک کند. سپس به این نتیجه رسیدند که یک وزیر هم کافی نیست. در نتیجه تعدادی وزیر انتخاب شد که نخست وزیر در راس آن ها کار می کررد. سپس متوجه شدند این افراد نمی توانند تصمیم گیری کنند در نتیجه مجلس ایجاد کردند که عده ای تصمیم می گرفتند و عده ای اجرا می کردند. سپس همین افرادی که در مجلس تصمیم میگرفتند کافی نبودند، سیستم مشاور و مباشر و مستشار به میان آمد که آن هم جواب نداد. در آخر طی ۵۰ سال اخیر اتاق های فکر و مراکز تصمیم سازی شکل گرفت که تصمیم ها در اینجا ساخته می شوند و در اختیار دیگران قرار داده می شود.

اما سیاست چیست. سیاست یک واژه عربی است که ما به ازا فارسی ندارد.

سیاست به تعبیر غزالی یعنی حسن تصمیم و تدبیر و اجرا ی آن به نحو احسن.

تصمیم و تدبیر چیست. تصمیم شدنی است مانند تسلیم . مانند تقرب که به چیزی نزدیک می شویم تصمیم یعنی به یک باور نزدیک بشویم و کاملا از آن تاثیر بگیریم و یکی بشویم با آن باور. تصمیم یا ساختنی است یا شدنی.

در فارسی مفهوم چاره را داریم. چاره در فارسی یک مفهوم عینی است در حالی که سیاست عربی یک مفهوم ذهنی است. البته که این ها در قرآن نیست . در چاره سازی ما ۶ سوال مطرح می کنیم چه چیزی . چرا - چگونه . چه زمانی چه جایی و چه کسی .

در سیاست حسن تبیین و تشخیص - حسن تفهیم - حسن تصمیم . و حسن تنظیم و حسن تعلیم و حسن تکریم و در اخر حسن اجرا داریم.

در مدل ایرانی اسلامی برای سیاست و چاره این دو بردار در هم ضرب می شوند ۷ عنوان عربی در ۶ عنوان فارسی و یک ماتریس برای سیاست و چاره پر می شود که در هیچ کجای دنیا به این غنا وجود ندارد.